Giảm xóc ô tô là gì? Các loại giảm xóc xe ô tô phổ biến

Giảm xóc ô tô là bộ phận quan trọng của hệ thống treo, nhận nhiệm vụ triệt tiêu, giảm chấn, hạn chế rung động mạnh khi xe di chuyển qua đường gồ ghề. Giúp ô tô vận hành êm ái và đảm bảo an toàn cho người ngồi trong xe. Mỗi dòng xe ô tô lại được ứng dụng những loại giảm xóc khác nhau. Ở bài viết này, Auto Protech sẽ chia sẻ các thông tin chi tiết về cấu tạo, phân loại và cách kiểm tra giảm xóc ô tô chuẩn nhất, tham khảo ngay nhé!

Giảm xóc ô tô là gì?

Giảm xóc ô tô hay còn có tên gọi là phuộc nhún, bộ phận này giữ chức năng quan trọng trong hệ thống vận hành của xe. Nhiệm vụ chính của giảm xóc là hấp thụ và làm tiêu biến các rung động từ mặt đường do lực đàn hồi tạo ra. Bên cạnh đó, bộ phận này còn giúp duy trì sự cân bằng và ổn định cho xe khi tăng tốc, vào cua hay phanh gấp.

Bạn có thể hiểu theo cách đơn giản hơn, giảm xóc ô tô là chiếc lò xo có khả năng giúp giảm thiểu các tác động từ mặt đường. Nhờ vậy mà ô tô có thể di chuyển mượt mà hơn trên mọi cung đường, kể cả địa hình xấu nhất.

Hệ thống giảm xóc hoàn chỉnh trên xe ô tô sẽ bao gồm giảm xóc trước và giảm xóc sau ô tô. Trên cùng một chiếc xe hơi, phuộc nhún bánh trước và bánh sau không nhất thiết phải là cùng một loại. Tuỳ vào cấu trúc thiết kế của mỗi loại xe, thông số kỹ thuật cùng nhu cầu thực tế của người dùng, có thể tích hợp hai loại giảm xóc khác nhau, giúp tối ưu trải nghiệm lái xe. Tuy nhiên, Auto Protech khuyên bạn vẫn nên ưu tiên chọn giảm xóc đồng bộ, đặc biệt khi muốn thay thế giảm xóc nguyên bản hoặc hướng đến sự ổn định và hiệu suất tổng thể tối ưu cho xe trong điều kiện vận hành thông thường.

Hình ảnh: Giảm xóc xe ô tô hay còn gọi là phuộc nhún

Cấu tạo giảm xóc xe ô tô

Hệ thống giảm xóc ô tô có cấu tạo bao gồm các thành phần chính sau:

• Piston: Bộ phận này được gắn vào cả đầu và cuối của phần cốt nhún, chuyển động tự do bên trong xi lanh, giúp hấp thụ lực từ bánh xe. Cốt nhún thường có dạng hình trụ rỗng với các lỗ tiết lưu, giúp điều tiết dòng chảy của dầu. Một đầu còn lại của cốt nhún được cố định bằng vít dậy nhớt, giúp ngăn chặn nhớt rò rỉ trong quá trình cốt nhún hoạt động. Đồng thời, bộ phận này được gắn chặt vào miếng sắt hình chữ A ở bên trên.
• Xilanh chứa nhớt: Bên trong xilanh có không gian đủ rộng để piston di chuyển. Phần đầu dưới của xilanh được lắp ráp với cốt của bánh xe trước cùng một vít xả nhớt. Bên trong xilanh thường sẽ chứa khoảng 100cc – 125cc nhớt.
• Van tiết lưu: Loại van này thường được làm bằng nhôm hoặc hợp kim đồng (thau), nằm ở giữa xilanh và cốt nhún. Van tiết lưu đảm nhận nhiệm vụ kiểm soát và điều tiết chuyển động của piston lên xuống thông qua việc đóng mở các lỗ tiết lưu.
• Phốt nhớt: Nhiệm vụ chính của bộ phận này là giữ cho nhớt bên trong xilanh không bị rò rỉ ra ngoài.
• Phe gài chặt chốt/khâu nối: Bộ phận này có các ven răng, giữ vai trò liên kết giữ cốt nhún và xilanh.
• Ống bọc lò xo nhún: Bộ phận này còn có tên gọi khác là ruột gà, được làm từ cao su, còn ống bao phía trên cốt nhún thường được làm từ kim loại. Trên một số dòng xe hiện đại còn được trang bị thêm tai khoan lỗ để gắn vào đèn chiếu sáng ban đêm.

Hình ảnh: Giảm xóc của xe ô tô có cấu tạo từ 6 phần chính

Các loại giảm xóc ô tô thông dụng hiện nay

Trên thị trường hiện nay có ba loại giảm xóc ô tô phổ biến nhất đó là Mono Tube, Twin Tube và bộ giảm xóc bóng hơi ô tô. Tuy các loại giảm xóc này đều có chung công dụng nhưng mỗi phiên bản lại có cấu trúc, chức năng cũng như giá thành khác biệt. Dưới đây là chi tiết của từng loại giảm xóc mà bạn có thể tham khảo:

1. Giảm xóc ống đơn (Mono Tube)

Giảm xóc ống đơn có thiết kế và hiệu suất cải tiến hơn hẳn giảm xóc ống đôi, được sử dụng phổ biến trên các dòng xe đa dụng hoặc cần hiệu suất lớn. Loại phuộc nhún này có cấu tạo gồm một ống chứa dấu cùng với khí được tách rời bởi piston tự do hay van. Khi ô tô di chuyển qua địa hình gồ ghề, dầu và khí sẽ liên tục được chuyển động qua Piston nhằm tạo lực giảm chấn, hấp thụ các dao động.

• Ưu điểm: Độ bền cao, tản nhiệt tốt, phản hồi nhanh chóng và chính xác, khả năng kiểm soát chuyển động tốt hơn, chịu được áp lực cao ngay cả trong điều kiện khắc nghiệt, , hạn chế tình trạng sủi bọt của dầu, linh hoạt và đa dụng.
• Nhược điểm: Giá thành cao do công nghệ sản xuất phức tạp, việc gia công vòng kín trên trục Piston cùng hộp chứa dầu phức tạp hơn. Do phuộc nhún đơn có kích thước tương đối lớn, đòi hỏi kinh nghiệm và kiến thức khi lắp đặt để tính toán đúng hành trình phuộc mong muốn nhằm đảm bảo hoạt động hiệu quả.

Hình ảnh: Giảm xóc ống đơn (Mono Tube)

2. Giảm xóc ống đôi (Twin Tube)

Loại giảm xóc ô tô này khá được ưa chuộng trên thị trường, được ứng dụng phổ biến trong các dòng xe du lịch, xe tải nhẹ hoặc xe gia đình. Phuộc nhún đôi có cấu tạo chính bao gồm hai ống chứa dầu xếp chồng lên nhau, ống trong chuyên chứa Piston và dầu, còn ống ngoài chứa không khí.

Khi ô tô di chuyển qua đoạn đường gồ ghề, dầu sẽ di chuyển qua piston, đẩy qua hệ thống van nhằm hấp thụ dao động, tạo lực giảm chấn giúp đảm bảo khả năng vận hành ổn định. Trong khi đó, không khí bên trong ống chứa còn lại sẽ hỗ trợ làm giảm thiểu các dao động, ngăn ngừa hiện tượng sủi bọt dầu hay biến dạng.

• Ưu điểm: Chi phí rẻ hơn so với loại giảm xóc ống đơn, hoạt động êm ái, ít bị ảnh hưởng hoạt động nếu vô tình bị móp, lắp đặt và bảo dưỡng dễ dàng, thích hợp với các loại xe phổ thông.
• Nhược điểm: Vì dầu nằm ở ống trong và diện tích tiếp xúc với không khí ít hơn nên khả năng làm mát kém hơn, độ nhạy kém hơn, phản hồi chậm, dầu dễ bị sùi bọt làm giảm hiệu suất giảm chấn, không chịu được áp suất cao.

Hình ảnh: Giảm xóc ống đôi (Twin Tube)

3. Giảm xóc bóng hơi ô tô

Giảm xóc bóng hơi có cấu tạo bao gồm một bình chứa khí nén, trục ống nhún, vỏ lò xo khí, khoang chứa dầu cùng bộ phận van điều khiển. Thông qua van điều khiển, khí nén bên trong bình sẽ được tùy chỉnh phù hợp. Tùy thuộc áp lực nén, lực đàn hồi của bóng hơi sẽ thay đổi trong từng tình huống cụ thể, từ đó giúp giảm thiểu rung động hiệu quả.

• Ưu điểm: Êm ái hấp thụ rung động tốt, có khả năng điều chỉnh cao, từ đó giúp người lái và người ngồi trong xe có trải nghiệm êm ái, thoải mái.
• Nhược điểm: Chi phí cao hơn nhiều so với các loại giảm xóc thông thường, hệ thống phức tạp nên chi phí bảo dưỡng, sửa chữa cũng cao. Phuộc nhún này chỉ có thể hoạt động khi nổ máy, khi động cơ bị tắt ở nơi gồ ghề, có gò cao thì gầm xe sẽ bị hạ xuống ngay lập tức. Từ đó tiềm ẩn nguy cơ gây hư hỏng cho hệ thống treo cùng các bộ phận khác.

Hình ảnh: Giảm xóc bóng hơi ô tô

Khi nào nên thay giảm xóc ô tô?

Theo khuyến cáo của các nhà sản xuất, giảm xóc xe ô tô có thể hoạt động tốt trong khoảng 140.000km nếu xe di chuyển trong điều kiện đường xá lý tưởng (ví dụ: đường cao tốc, đường nhựa phẳng, ít ổ gà). Còn với những chiếc ô tô phải di chuyển trên các đoạn đường xấu, gồ ghề, nhiều ổ gà (ví dụ: đường đất đá, đường đang thi công)… thì phuộc nhún chỉ có thể duy trì hoạt động tốt nhất trong khoảng 80.000km. Ngoài ra, tuổi thọ của giảm xóc ô tô còn phù thuộc vào nhiều yếu tố khác như: Tải trọng của xe, điều kiện thời tiết, tần suất bảo dưỡng…

Hình ảnh: Thời điểm nên thay giảm xóc khi xe chạy quá 140.000km

Bạn có thể tham khảo thêm một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy hệ thống giảm xóc đã hoạt động quá tải và cần được thay mới, giúp đảm bảo an toàn cho người lái và tuổi thọ của xe:

• Xe bị trượt bánh hay chệch hướng: Dấu hiệu này cảnh báo hệ thống giảm xóc phía sau của xe đã bị hỏng, mất cân bằng. Từ đó khiến cho sự ổn định xe bị giảm đi đáng kể, gây ra tình trạng trơn, trượt bánh, lệch hướng khi vào cua hoặc tăng tốc.
• Đầu xe bị nhún mạnh khi phanh gấp: Dấu hiệu này cảnh báo tình trạng lò xo trước bị yếu và đã không còn đàn hồi tốt. Nếu phuộc nhún không được thay mới kịp thời thì xe dễ mất kiểm soát, rất nguy hiểm cho người ngồi trong xe.
• Xe phát ra tiếng kêu lạ và chảy dầu: Trong quá trình di chuyển, xe phát ra tiếng kêu cọc cạch, lạch cạch hoặc tiếng kêu rít, nhất là đi khi qua đoạn đường xấu. Bên cạnh đó, dầu chính là chất bôi trơn quan trọng của hệ thống treo trên xe hơi. Khi phát hiện tình trạng dầu bị rò rỉ ra ngoài, đi kèm với các tiếng kêu lạ thì chủ xe cần kiểm tra giảm xóc ngay lập tức, đây chính là dấu hiệu cảnh báo bộ phận này đã bị hư hỏng nặng.
• Bánh xe bị mòn không đều: Tác dụng chính của phuộc nhún là duy trì sự tiếp xúc, ma sát giữa các bánh xe với mặt đường. Nếu phát hiện tình trạng 2 lốp phía trước hoặc phía sau của xe bị mòn không đều thì đây sẽ là dấu hiệu thông báo cho bạn đã đến thời điểm cần thay mới giảm xóc.
• Rung lắc dữ dội: Nếu xe đi qua các cung đường xấu mà bị rung lắc thường xuyên thì khả năng cao là giảm xóc ô tô đã bị lỗi, mất dần khả năng giảm chấn hiệu quả trước các rung động từ mặt đường truyền lên phần thân xe.

Hướng dẫn cách kiểm tra giảm xóc ô tô chuẩn nhất

Việc nắm được tình trạng thực tế của giảm xóc ô tô sẽ giúp chủ xe chủ động hơn trong việc bảo dưỡng định kỳ, giúp duy trì khả năng hoạt động ổn định và nâng cao tuổi thọ của xe. Dưới đây là 3 phương pháp giúp bạn kiểm tra giảm xóc của ô tô chuẩn nhất, có thể áp dụng ngay tại nhà:

1. Kiểm tra giảm xóc trước ô tô

• Đầu tiên, bạn cần đỗ xe trên một mặt phẳng rồi dùng mắt thường để quan sát phía đầu xe. Nếu bạn thấy 2 bánh trước có độ cao bằng nhau thì có nghĩa là giảm xóc vẫn đang hoạt động bình thường.
• Hãy lấy thước và đo đạc chiều cao của xe xem số liệu thu được có trùng khớp với thông số thiết kế trên hệ thống treo không. Nếu chênh lệch thì khả năng lớn là lò xo giảm xóc đã bị hỏng, gãy.
• Thử dùng lực và ấn thật mạnh đầu xe xuống, nếu không thấy xe nhả lại như vị trí ban đầu thì khả năng rất cao là phuộc nhún đang có vấn đề.

2. Kiểm tra giảm xóc sau ô tô

Lấy hai tay, nắm chắc vào phần cốp sau của xe, đẩy lên, kéo xuống nhiều lần giúp kiểm tra độ đàn hồi của hệ thống phuộc nhún phía sau. Nếu xe dừng lại ngay sau khi bạn bỏ tay ra hoặc chỉ có sự dao động nhẹ một lần thì có nghĩa là giảm xóc sau vẫn đang hoạt động bình thường. Còn nếu buông tay mà xe vẫn tiếp tục dao động và còn xuất hiện thêm những tiếng kêu lạ thì đã tới lúc cần thay thế giảm xóc.

3. Kiểm tra giảm xóc xe hơi bằng mắt thường

Có một cách đơn giản khác giúp bạn dễ dàng kiểm tra tình trạng của giảm xóc là nhìn vào các vết dầu thủy lực bên trên các ống nhún. Nếu bạn thấy rầu bị rò rỉ nhiều, mùi khét và có màu thì đây chính là dấu hiệu cảnh báo bộ phận giảm xóc đã bị hư hỏng nặng. Bên cạnh đó, bạn cũng cần phải chú ý tới độ đàn hồi của lò xo. Nếu thiết bị này bị bí dạng hoặc gãy, hỏng thì xe sẽ bị rung lắc dữ dội và gây ra tiếng ồn cực kỳ lớn khi di chuyển.

Hình ảnh: Cách kiểm tra giảm xóc của ô tô

>>> Tham khảo kiến thức ô tô chuyên sâu:

• Dầu cầu ô tô là gì? Thời điểm VÀNG thay thế dầu cầu xe ô tô
• Phanh tay điện tử là gì? Cách sử dụng thắng tay AN TOÀN

8 dấu hiệu hỏng giảm xóc ô tô cần biết

Ngay sau đây là 8 dấu hiệu phổ biến cho thấy giảm xóc ô tô đã bị hỏng:

1. Giảm xóc phát ra tiếng kêu

Khi giảm xóc bị hỏng, bạn có thể nghe thấy tiếng ồn bất thường phát ra từ hệ thống treo như: lọc cọc, cót két, cụp cụp… Tiếng kêu càng lớn khi xe di chuyển qua ổ gà, địa hình xấu. Đây chính là dấu hiệu điển hình nhất cho thấy giảm xóc đã có vấn đề và cần được kiểm tra, sửa chữa.

2. Đầu xe bị nhún mạnh khi phanh gấp

Trong các tình huống phanh gấp, nếu đầu xe bị nhún mạnh lên trên thì rất có thể phuộc nhún đang gặp vấn đề. Việc mất ổn định này có thể ảnh hưởng lớn tới khả năng kiểm soát xe và an toàn khi lái xe của bạn.

3. Chảy dầu giảm xóc

Nếu phát hiện tình trạng dầu bị rò rỉ ở phuộc nhún thậm chí là chảy ra ngoài thì đấy chính là dấu hiệu rõ ràng cho thấy giảm xóc đang gặp sự cố. Từ đó khiến khả năng hấp thụ dao động của hệ thống suy giảm, lúc này bạn cần nhanh chóng đưa xe tới gara uy tín để kiểm tra và sửa chữa.

Hình ảnh: Giảm xóc bị chảy dầu

>>> Đọc thêm bài viết: Giảm xóc ô tô bị chảy dầu do đâu? Cách xử lý HIỆU QUẢ

4. Xe có cảm giác rung động

Trong quá trình lái xe, nếu bạn cảm thấy xe bị rung lắc nhiều hơn bình thường, ngay cả khi di chuyển trên đường bằng phẳng thì đây có thể là dấu hiệu cho thấy giảm xóc của ô tô của bạn đang gặp vấn đề. Tình trạng này lâu dần có thể làm giảm đi sự ổn định của xe, đồng thời gia tăng nguy cơ mất kiểm soát.

5. Xe bị trượt và lệch hướng

Khi lái xe qua các cung đường xấu, nếu bạn cảm thấy xe bị lệch hướng hoặc trượt thì đây cũng có thể là dấu hiệu cho thấy phuộc nhún đang bị lỗi, cần được điều chỉnh lại hoặc thay mới. Điều này để lâu có thể gây ảnh hưởng tới sự an toàn cùng khả năng kiểm soát của bị khi điều khiển phương tiện.

6. Tay lái lệch

Tay lái bị lệch về một bên khi lái xe cũng có thể là dấu hiệu cho thấy phuộc nhún của xe đang gặp vấn đề. Tình trạng này kéo dài có thể làm suy giảm khả năng kiểm soát của bạn và gây mất an toàn khi lái xe.

7. Xe lắc lư mạnh khi đi trên đường xấu

Khi lái xe qua các cung đường xấu, nếu bạn thấy tình trạng xe bị lắc lư mạnh, nảy lên xuống nhiều lần… Tình trạng ngày càng trở nên nghiêm trọng, thì dấu hiệu này cũng cho thấy giảm xóc cần được kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế.

8. Lốp xe mòn không đều

Quan sát bằng mắt thường, nếu bạn thấy tình trạng lốp xe bị mòn không đều thì có thể là do giảm xóc đã bị lỗi. Phuộc nhún yếu khiến cho lốp xe bám đường không được tốt nến dẫn tới hiện tượng lốp xe trên cùng một trục bị mòn không đều.

Khi phát hiện bất cứ các dấu hiệu bất thường nào cảnh báo giảm xóc gặp vấn đề, bạn nên đưa xe đến các trung tâm sửa chữa uy tín để được kiểm tra và sửa chữa nhanh chóng. Khắc phục sự cố kịp thời sẽ giúp xe duy trì hoạt động ổn định, nâng cao tuổi thọ của giảm xóc.

Hình ảnh: Giảm xóc gặp vấn đề khiến lốp xe mòn không đều

Lưu ý: Theo khuyến nghị từ các nhà sản xuất, giảm xóc ô tô cần được bảo dưỡng định kỳ sau khi xe di chuyển được khoảng 5.000km. Như đã tìm hiểu ở trên, tuổi thọ trung bình của giảm xóc xe ô tô là khoảng 140.000km. Tuy nhiên, sau khi xe di chuyển từ 48.000-64.000 km, chất lượng giảm xóc sẽ suy giảm dần và không còn hoạt động hiệu quả.

Bài viết trên đây, Auto Protech đã giới thiệu chi tiết về giảm xóc ô tô. Mong rằng những thông tin hữu ích này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, phân loại và cách kiểm tra giảm xóc xe ô tô chuẩn nhất! Nếu bạn đang muốn học nghề sửa chữa ô tô chuyên nghiệp, hãy nhanh tay đăng ký ngay hôm nay tại Auto Protech để được trải nghiệm môi trường học tập bài bản, cơ sở vật chất hiện đại cùng đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm!

Tác giả: Hoàng Ngọc Phương