Hệ thống chiếu sáng trên ô tô | Chức năng và các loại đèn

Hệ thống chiếu sáng trên ô tô không chỉ mang yếu tố thẩm mỹ mà còn là một hệ thống phức tạp bao gồm nhiều thành phần và chức năng khác nhau. Nó giúp đảm bảo an toàn cho người lái và những người xung quanh. Bài viết này của Auto Protech sẽ giúp bạn, đặc biệt là những người yêu thích xe hơi và các thợ sửa chữa ô tô, hiểu rõ hơn về hệ thống chiếu sang, từ cấu tạo, chức năng cho đến các vấn đề thường gặp và cách khắc phục. Tham khảo ngay nhé!

Hệ thống chiếu sáng trên ô tô là gì?

Hệ thống chiếu sáng ô tô bao gồm các thiết bị chiếu sáng được kết nối với nhau và điều khiển qua một thiết bị trung tâm, cho phép người dùng dễ dàng quản lý các thiết bị chiếu sáng theo yêu cầu.

Hệ thống gồm các thiết bị chiếu sáng được kết nối với nhau qua một thiết bị trung tâm

Có 2 loại hệ thống chiếu sáng: Chiếu sáng tự nhiên và chiếu sáng nhân tạo.

• Chiếu sáng tự nhiên là ánh sáng từ thiên nhiên cung cấp.
• Chiếu sáng nhân tạo được tạo ra từ các thiết bị chiếu sáng nhân tạo phục vụ cho các hoạt động trong cuộc sống.

Hệ thống đèn Led đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả chiếu sáng của toàn bộ hệ thống chiếu sáng.

Nguyên lý hoạt động hệ thống đèn chiếu sáng trên xe ô tô

Hệ thống chiếu sáng trên oto hoạt động dựa trên nguồn điện của xe và các công tắc điều khiển. Khi bạn bật công tắc đèn, dòng điện sẽ chạy qua các mạch điện và đến các bóng đèn. Nên có nguyên lý hoạt động chung như:

• Nguồn điện: Nguồn điện chính của hệ thống chiếu sáng là ắc quy của xe.
• Công tắc điều khiển: Các công tắc như công tắc đèn pha, đèn cốt, đèn xi-nhan, đèn hậu… được sử dụng để điều khiển việc bật/tắt và chế độ hoạt động của các loại đèn.
• Mạch điện: Mạch điện kết nối các công tắc, bóng đèn và các bộ phận điều khiển khác. Mạch điện này có thể đơn giản hoặc phức tạp tùy thuộc vào loại xe và các tính năng bổ sung.
• Bóng đèn: Khi có dòng điện chạy qua, bóng đèn sẽ phát sáng. Ngày nay, các loại bóng đèn LED, halogen, xenon đang được sử dụng phổ biến vì hiệu quả cao và tuổi thọ lâu dài.
• Bộ điều khiển: Một số hệ thống chiếu sáng hiện đại có thêm các bộ điều khiển điện tử để điều chỉnh độ sáng, góc chiếu, và các chức năng tự động như đèn pha tự động bật/tắt.

Nguyên lý hoạt động hệ thống chiếu sáng xe trên xe ô tô

Các loại đèn chiếu sáng trên ô tô phổ biến hiện nay

Trên ô tô có 2 loại đèn chiếu sáng chính: Đèn chiếu sáng bên ngoài và đèn chiếu sáng bên trong xe. Vậy những loại đèn này bao gồm những gì và có tên gọi cụ thể ra sao. Cùng Auto Protech tìm hiểu chi tiết dưới đây!

Các loại đèn chiếu sáng bên ngoài xe ô tô

Trên xe ô tô, chúng ta có thể nhận diện 9 loại đèn chiếu sáng bên ngoài bao gồm: đèn pha, đèn hậu, đèn phanh, đèn xi nhan, đèn cảnh báo nguy hiểm, đèn lùi, đèn kích thước (còn gọi là đèn vị trí), đèn biển số và đèn sương mù (trước và sau xe).

• Đèn pha: Dùng chủ yếu khi lái xe vào ban đêm, giúp tăng tầm nhìn xa. Đèn pha thường có 2 chế độ: pha và cos. Chế độ cos chiếu sáng gần đầu xe, còn chế độ pha giúp chiếu sáng xa hơn, tuy nhiên sẽ dễ gây chói mắt cho xe đi đối diện.
• Đèn hậu: Sử dụng vào ban đêm hoặc đi trong đường hầm, giúp cảnh báo xe phía sau về sự hiện diện của xe.
• Đèn phanh: Sáng lên khi bạn nhấn phanh, báo hiệu cho các xe phía sau biết. Thường được lắp chung với đèn hậu và giúp phát sáng mạnh hơn.
• Đèn xi nhan: Dùng khi cần thay đổi hướng, giúp người tham gia giao thông nhận biết xe đang rẽ trái hay phải.
• Đèn cảnh báo nguy hiểm: Dùng khi xe dừng khẩn cấp hoặc đỗ ở nơi nguy hiểm.
• Đèn lùi: Sáng khi xe đang lùi, giúp thông báo cho người khác biết, đặc biệt hiệu quả vào ban đêm.
• Đèn kích thước: Hay còn gọi là đèn vị trí, giúp báo hiệu cho người khác biết kích thước và vị trí của xe đặc biệt vào ban đêm.
• Đèn biển số: Giúp chiếu sáng cho biển số xe.
• Đèn sương mù: Được lắp ở cả phía trước và phía sau xe, giúp tăng khả năng quan sát trong điều kiện thời tiết xấu như sương mù hay mưa lớn.

Các loại đèn chiếu sáng bên ngoài xe ô tô

Các loại đèn chiếu sáng bên trong xe ô tô

Đèn chiếu sáng bên trong xe có 2 loại chính: Đèn sáng taplo và đèn sáng trong xe.

• Đèn sáng taplo: Có nhiệm vụ chiếu sáng khu vực taplo, bao gồm đồng hồ và các đèn báo. Đèn này sẽ sáng lên khi công tắc độ sáng đèn pha được điều chỉnh đến nấc thứ nhất. 
• Đèn sáng trong xe: Thường được đặt ở khu vực trung tâm trần xe hoặc phía trên gương chiếu hậu. Công tắc điều khiển loại này thường có 3 chế độ: Luôn sáng (On), luôn tắt ( Off), và chỉ sáng khi mở cửa xe (Door).

Các loại đèn chiếu sang bên trong xe ô tô

Các loại đèn xe ô tô khác

• Đèn LED: Tiêu thụ ít điện năng, tuổi thọ cao, cho ánh sáng trắng sáng hơn.
• Đèn Laser: Ánh sáng tập trung, cường độ cao, cho tầm chiếu xa hơn.
• Đèn Matrix LED: Điều chỉnh từng bóng đèn LED riêng lẻ, giúp tránh chói mắt cho các phương tiện đi ngược chiều.
• Đèn pha tự động bật/tắt: Tự động bật đèn khi trời tối hoặc vào hầm, tự động tắt khi trời sáng.
• Đèn pha thích ứng: Tự động điều chỉnh góc chiếu sáng theo tốc độ và góc lái của xe.
• Đèn pha chiếu sáng góc cua: Chiếu sáng thêm vào góc cua, giúp người lái quan sát rõ hơn khi vào cua.

Chức năng và nhiệm vụ của hệ thống chiếu sáng ô tô là gì?

Hệ thống đèn chiếu sáng ô tô là một phần quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và hiệu suất khi vận hành xe. Dưới đây là chi tiết chức năng và nhiệm vụ của hệ thống:

Chức năng của hệ thống chiếu sáng ô tô:

• Cung cấp ánh sáng lái xe giúp tài xế dễ dàng quan sát các chướng ngại vật và biển báo giao thông vào buổi tối hoặc sương mù và mưa.
• Các tín hiệu như xi nhan, đèn phanh giúp tài xế thông báo trước khi thực hiện các bước tiếp theo như dừng lại hoặc rẽ sang đường bên. Đèn cảnh báo nguy hiểm có chức năng cảnh báo trước khi xảy ra nguy hiểm.

Nhiệm vụ của hệ thống chiếu sáng oto:

• Chiếu sáng đường: Đảm bảo cung cấp đủ ánh sáng cho phần đường khi xe di chuyển vào ban đêm, giúp tài xế điều khiển xe an toàn và thuận lợi hơn.
• Cảnh báo sự hiện diện của xe: Đèn chiếu sáng cho biết vị trí, kích thước, hình dáng và biển số của xe, đồng thời thông báo khi xe rẽ trái, phải hoặc chuyển hướng, hỗ trợ giao thông an toàn.
• Chiếu sáng nội thất: Đèn được sử dụng chiếu sáng các khu vực bên trong xe như buồng lái, khoang hành khách hay khoang hành lý khi cần thiết.
• Chiếu sáng góc cua: Cung cấp ánh sáng tại các góc khuất khi xe vào khúc cua, giúp mở rộng tầm nhìn ở những khu vực mà đèn chiếu gần không thể chiếu tới.
• Điều chỉnh vùng sáng theo góc lái: Đèn pha được thiết kế để tự điều chỉnh vùng sáng theo hướng di chuyển của tay lái.

Chức năng và nhiệm vị của hệ thống đèn chiếu sáng ô tô

Dấu hiệu và nguyên nhân hệ thống chiếu sáng trên xe ô tô không hoạt động

Những dấu hiệu và nguyên nhân khiến hệ thống chiếu sáng trên xe ô tô bị hư hỏng có rất nhiều lý do, có thể do ngoại cảnh, tai nạn giao thông hoặc do mạch điện bên trong. Tuy nhiên Auto Protech đã tổng hợp một số dấu hiệu và nguyên nhân chính như sau:

Dấu hiệu nhận biết:

• Đèn pha, đèn cốt không sáng: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy hệ thống chiếu sáng đang gặp vấn đề.
• Đèn báo hiệu trên bảng điều khiển bật sáng: Đèn báo hiệu lỗi hệ thống chiếu sáng hoặc pin thường sáng lên khi có sự cố.
• Ánh sáng đèn yếu, chập chờn: Đây là dấu hiệu cho thấy có thể do bóng đèn sắp hết tuổi thọ, tiếp xúc kém hoặc lỗi ở mạch điện.

Nguyên nhân chính:

• Bóng đèn bị cháy: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Bóng đèn có tuổi thọ nhất định và sẽ cần thay thế sau một thời gian sử dụng.
• Cầu chì bị đứt: Cầu chì ô tô đóng vai trò bảo vệ mạch điện. Khi có quá dòng điện, cầu chì sẽ tự động đứt để bảo vệ các thiết bị khác.
• Dây điện bị hỏng: Dây điện có thể bị đứt, chập hoặc bị oxi hóa, gây gián đoạn dòng điện đến đèn.
• Công tắc đèn bị lỗi: Công tắc đèn bị hỏng hoặc tiếp xúc kém cũng là nguyên nhân khiến đèn không sáng.
• Rơ le đèn bị hỏng: Rơ le là một loại công tắc điện được điều khiển bằng điện. Khi rơ le bị hỏng, đèn sẽ không hoạt động.
• Máy phát điện không hoạt động tốt: Máy phát điện cung cấp điện cho hệ thống điện trên xe. Nếu máy phát điện bị hỏng, đèn sẽ không sáng hoặc sáng rất yếu.
• Ắc quy yếu: Ắc quy yếu hoặc hỏng cũng có thể gây ra tình trạng đèn không sáng hoặc sáng yếu.

Dấu hiệu và nguyên nhân khiến đèn chiếu sáng ô tô bị lỗi

Cách khắc phục khi hệ thống đèn chiếu sáng trên ô tô bị hỏng hiệu quả

Hệ thống đèn chiếu sáng ô tô gặp sự cố là tình huống thường gặp và có thể gây ra nhiều bất tiện. Dưới đây là một số cách khắc phục bạn có thể tham khảo:

• Bóng đèn bị cháy: Thay thế bóng đèn mới có cùng loại và công suất. Bạn có thể tự thực hiện hoặc nhờ đến gara ô tô.
• Cầu chì bị đứt: Kiểm tra hộp cầu chì (thường nằm dưới bảng táp-lô hoặc trong khoang động cơ), xác định cầu chì bị đứt và thay thế bằng cầu chì mới có cùng thông số.
• Dây điện bị đứt hoặc hở: Kiểm tra kỹ các mối nối dây điện, đặc biệt là ở những vị trí dễ bị mài mòn hoặc va chạm. Nếu phát hiện dây đứt, hãy nối lại hoặc thay thế đoạn dây bị hỏng.
• Công tắc đèn bị lỗi: Kiểm tra và thay thế công tắc đèn nếu cần thiết.
• Module điều khiển đèn bị hỏng: Đây là lỗi phức tạp hơn, cần mang xe đến gara để kiểm tra và sửa chữa.
• Ắc quy yếu: Sạc đầy ắc quy hoặc thay thế ắc quy mới nếu cần thiết (ắc quy ô tô quá cũ hoặc tới thời gian thay thế, Auto Protech khuyên bạn nên thay mới để đảm bảo hệ thống cảm biến ô tô luôn hoạt động tốt đảm bảo an toàn khi lái xe).
• Chóa đèn bị mờ hoặc ố vàng: Đánh bóng chóa đèn hoặc thay thế chóa đèn mới.

Các khắc phục hệ thống đèn chiếu sang trên ô tô hiệu quả

Những lưu ý khi sử dụng hệ thống chiếu sáng trên ô tô

Hệ thống chiếu sáng trên ô tô gồm nhiều loại đèn với các mục đích sử dụng khác nhau. Để tận dụng tôi ta hiệu quả của hệ thống này, người lái xe cần lưu ý một số điểm sau:

Những lưu ý khi sử dụng hệ thống đèn chiếu sáng trên ô tô

1. Sử dụng đèn pha đúng cách

• Đèn pha cos: Dùng trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi có xe ngược chiều.
• Đèn pha pha: Chỉ sử dụng khi không có xe ngược chiều và ở những đoạn đường vắng vẻ.
• Điều chỉnh độ cao của đèn pha: Đảm bảo ánh sáng không gây chói mắt cho các phương tiện khác.

2. Sử dụng các loại đèn khác

• Đèn xi-nhan: Bật xi-nhan trước khi rẽ, đổi làn đường hoặc chuyển hướng.
• Đèn hậu: Đảm bảo đèn hậu luôn hoạt động tốt, đặc biệt là đèn phanh.
• Đèn sương mù: Chỉ sử dụng khi trời sương mù dày đặc.
• Đèn chiếu sáng ban ngày (DRL): Giúp tăng khả năng nhận biết của xe với các phương tiện khác.

3. Bảo dưỡng và vệ sinh đèn thường xuyên

• Vệ sinh đèn: Loại bỏ bụi bẩn, bùn đất bám trên đèn để đảm bảo ánh sáng được chiếu sáng tốt nhất.
• Kiểm tra bóng đèn: Thay thế bóng đèn hỏng hoặc mờ.
• Điều chỉnh góc chiếu: Đảm bảo ánh sáng chiếu đúng vị trí.

4. Lưu ý khi sử dụng đèn trong điều kiện đặc biệt

• Trời mưa: Bật đèn pha để tăng khả năng quan sát.
• Trời sương mù: Bật đèn sương mù và giảm tốc độ.
• Đường tối, vắng vẻ: Bật đèn pha và cẩn thận quan sát xung quanh.

5. Những điều cần tránh

• Không sử dụng đèn chiếu sáng quá sáng: Có thể gây chói mắt cho người đi đường và các phương tiện khác.
• Không bật đèn pha khi đi trong đường hầm: Có thể gây chói mắt cho các tài xế khác.
• Không sử dụng đèn chiếu sáng màu: Có thể gây nhầm lẫn cho các phương tiện khác.

Hệ thống chiếu sáng trên ô tô là một phần không thể thiếu, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn giao thông. Việc hiểu rõ về cấu tạo, chức năng và cách khắc phục sự cố của hệ thống này không chỉ giúp bạn tự tin hơn khi sử dụng xe mà còn mở ra cơ hội nghề nghiệp đầy triển vọng. Nếu bạn đang tìm trường dạy nghề ô tô uy tín tại TP.HCM hãy liên hệ ngay với Auto Protech để nhận được ưu đãi giảm 20% học phí khi đăng ký ngay trong tháng này nhé!

Liên hệ trung tâm dạy nghề Auto Protech:

• Địa chỉ: 60A Kênh Tân Hóa, Phú Trung, Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh
• Điện thoại – Zalo: 028 22287175 – 0908858875
• Email: haihv78@gmail.com

Tác giả: Hoàng Ngọc Phương