Phanh tay ô tô là gì? Cách sử dụng phanh tay [AN TOÀN]

Phanh tay ô tô là một trong những hệ thống quan trọng, đảm bảo an toàn cho xe và hành khách trên xe khi phương tiện dừng, đỗ. Bên cạnh đó, thắng tay còn là “vị cứu tinh” trong tình huống khẩn cấp khi phanh chính gặp sự cố. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về cách sử dụng và tầm quan trọng của bộ phận này trong việc duy trì an toàn khi lái xe. Ở bài viết này, Auto Protech sẽ chia sẻ các thông tin tổng quan và hướng dẫn dùng phanh tay xe ô tô đúng cách.

Tổng quan về phanh tay ô tô

Cùng tìm hiểu một số thông tin quan trọng về phanh tay ô tô ngay sau đây:

Phanh tay ô tô là gì?

Phanh tay xe ô tô là loại phanh mà bạn có thể thao tác sử dụng bằng tay thông qua một cần gạt được đặt bên cạnh ghế lái. Chức năng chính của bộ phận này là giữ cho xe đứng yên khi dừng, đỗ, nhất là khi ở trên địa hình dốc. Bên cạnh đó, phanh tay còn được sử dụng như phương án phanh khẩn cấp trong trường hợp hệ thống phanh chính trên xe gặp sự cố.

Thông thường, phanh tay được kích hoạt bằng cách nhấn nút trên cần hoặc kéo cần lên trên, tùy loại xe. Lúc này, một cơ chế cơ học hoặc điện tử được kích hoạt, giúp kẹp phanh tại bánh xe để giữ cho xe không di chuyển. Như vậy, tuy không có tác dụng giảm tốc độ khi xe chuyển động nhưng phanh tay giữ vai trò quan trọng trong việc giữ an toàn cho xe khi không có người điều khiển. Đặc biệt là khi dừng đỗ xe trên các địa hình dốc, không ổn định.

Hình ảnh: Phanh tay ô tô là gì?

Cấu tạo phanh tay xe ô tô

Mỗi loại phanh tay khác nhau sẽ được cấu tạo từ các bộ phận khác nhau, cụ thể:

• Phanh tay cơ khí: Loại phanh tay này có hai dạng chính là cần gạt và thanh kéo. Phanh tay cơ khí có cấu tạo tương đối đơn giản, bao gồm các bộ phận chính như: Cần gạt hoặc tay kéo, dây cáp kết nối giữa cần gạt và hệ thống phanh bánh xe, cơ cấu kẹp phanh bánh sau (phanh đĩa hoặc phanh tang trống) và lò xo hồi vị.
• Phanh tay điện tử: Loại phanh này thường được trang bị trên các dòng xe hơi hiện đại, sử dụng công nghệ điện tử để điều khiển hệ thống phanh. Phanh tay điện tử bao gồm các bộ phận chính như: Nút bấm hoặc công tắc điện tử, mô tơ điện một chiều giúp kích hoạt cơ cấu phanh, cơ cấu kẹp phanh bánh sau, cảm biến và hộp điều khiển phanh EPB (Electronic Parking Brake)

Hình ảnh: Cấu tạo của 2 loại phanh tay cơ khí và điện tử

Tác dụng của phanh tay ô tô

Sau đây là một số tác dụng quan trọng của phanh tay ô tô:

• Giữ cho xe đứng yên khi dừng, đỗ: Tác dụng của phanh tay xe ô tô chính là giữ cho xe đứng yên, không bị trôi, nhất là khi dựng xe trên các địa hình dốc, không ổn định. Từ đó hạn chế tối đa tình trạng xe bị trôi, gây nguy hiểm cho người xung quanh và các phương tiện khác.
• Tránh quá tải hệ thống phanh chính: Phanh tay còn hỗ trợ và giúp giảm tải cho hệ thống phanh chính của xe, nhất là trong các tình huống xe đỗ đèo dốc, dừng lâu. Từ đó giúp giảm thiểu tình trạng hao mòn sớm của hệ thống phanh chính.
• Hỗ trợ trong các tình huống khẩn cấp: Phanh tay còn được coi như phương tiện dự phòng trong các tình huống khẩn cấp khi hệ thống phanh chính bị lỗi, ngừng hoạt động hay hoạt động không đúng cách. Lúc này, phanh tay có thể được dùng để giảm tốc độ hoặc dừng xe. Tuy nhiên, sử dụng phanh tay xe ô tô ở tốc độ cao rất nguy hiểm, vì vậy người lái chỉ nên sử dụng trong các tình huống cần thiết.
• Hỗ trợ người lái khởi hành ngang dốc: Khi xe dừng ngang dốc, để đảm bảo an toàn, lái xe cần kéo tay phanh để xe đứng yên. Sau đó từ từ nhả phanh tay khi xe khởi động và bắt đầu di chuyển. Như vậy sẽ giúp phòng tránh tình trạng xe trôi ngược về sau.

Cách hoạt động của phanh tay ô tô

Cách hoạt động của phanh tay ô tô có sự khác biệt giữa phanh tay cơ khí với phanh tay điện tử. Sau đây là chi tiết cách thức hoạt động của từng loại:

• Cách hoạt động của phanh tay cơ khí: Phanh cơ sử dụng hệ thống dây cáp để kết nối cần phanh tay/tay kéo bên trong khoang lái với cơ cấu kẹp phanh ở bánh sau.Khi người lái kéo cần, dây cáp sẽ kéo căng để tạo lực tác động lên cơ cấu phanh. Lực này sẽ ép má phanh vào đĩa phanh hoặc trống phanh ở bánh xe sau. từ đó tạo ra ma sát và giữ cho bánh xe không quay.
• Cách hoạt động của phanh tay điện tử: Loại phanh tay này sử dụng mô-tơ điện để kích hoạt cơ cấu phanh. theo đó, khi người lái nhấn nút hoặc gạt công tắc, tín hiệu điện sẽ truyền tới bộ điều khiển để kích hoạt mô-tơ điện. Sau đó, mô-tơ này sẽ tác động lên cơ cấu phanh, ép má phanh vào đĩa phanh để giữ cho bánh xe không quay.

Các loại phanh tay ô tô

Hiện nay, trên thị trường có hai loại phanh tay ô tô phổ biến nhất là phanh tay cơ khí và phanh tay điện tử. Mỗi loại sẽ có cấu tạo và cách thức hoạt động khác nhau, cụ thể:

Phanh tay cơ khí

Phanh tay cơ khí là loại phanh truyền thống, bao gồm hai dạng chính là cần gạt hoặc thanh kéo. Phanh tay ô tô dạng cần gạt thường được sử dụng phổ biến trên các dòng xe du lịch và thương mại. Trong khi đó, phanh tay thanh kéo được sử dụng chủ yếu ở các dòng xe thương mại với lực phanh lựa chọn.

Phanh tay cơ khí kết nối với hệ thống phanh bánh sau xe bằng dây cáp. Khi người lái thao tác kéo phanh, dây cáp sẽ tác động lên đòn quay biến lực nhằm tạo lực ép guồng phanh vào tang trống. Từ đó giúp hạn chế chuyển động của bánh xe, để xe dừng lại. Tương tự, nếu bánh sau dùng phanh đĩa, phanh tay cơ khí cũng sẽ sử dụng cơ chế trên để xe fuwngf lại. Khi muốn nhả phanh, người lái chỉ cần bấm nút ở đầu phanh và đẩy cần phanh lại vị trí ban đầu.

Hình ảnh: Phanh tay cơ khí

Phanh tay điện tử

Phanh tay điện tử là loại phanh thế hệ mới, hội tụ hàng loạt các tính năng ưu việt, hiện đại, đang dần trở nên phổ biến trên các dòng xe hạng sang. Thay bằng kéo cần như phanh tay cơ khí truyền thống, phanh tay điện tử sẽ dùng nút bấm hoặc công tắc điện tử để kích hoạt hệ thống phanh. Phanh tay điện tử có thể được nhận biết thông qua ký hiệu chữ P trong vòng tròn nằm ở gần cần số hoặc nằm trên bảng táp lô.

Hệ thống phanh tay điện tử hoạt động chủ yếu dựa vào mô-tơ điện. Theo đó, khi người lái kéo phanh, tín hiệu điện sẽ được truyền xuống mô-tơ điện ở hai bánh sau thông qua hộp điều khiển EPB, khiến cho xe dừng lại.

Sử dụng phanh tay điện tử đơn giản hơn nhiều so với việc sử dụng phanh tay cơ khí. Khi người lái muốn dừng xe, chỉ cần đạp phanh chân trước rồi kéo lẫy điều khiển phanh tay chữ “P” để kích hoạt phanh. Còn khi muốn nhả phanh, người lái chỉ cần đạp chân phanh rồi nhấn xuống lẫy điều khiển phanh tay xuống. Đặc biệt, phanh tay điện tử còn có khả năng tự động nhả phanh khi người lái đạp bàn đạp ga hoặc chuyển số tiến hoặc số lùi.

Hình ảnh: Phanh tay điện tử

>>> Tìm hiểu kiến thức ô tô hay

• Hệ thống khung gầm ô tô là gì? Cấu tạo, vai trò và phân loại
• Cảm biến tốc độ ô tô là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và dấu hiệu hư hỏng

Cách sử dụng phanh tay ô tô an toàn

Cách sử dụng phanh tay ô tô sẽ phụ thuộc vào loại ô tô mà bạn sử dụng là ô tô số tự động hay ô tô số sàn. Sau đây là hướng dẫn chi tiết về cách sử dụng phanh tay:

1. Phanh tay trên ô tô số tự động

Sau khi người lái đậu xe hãy thực hiện theo các bước sau đây để sử dụng phanh tay trên ô tô số tự động:

• Bước 1: Đưa xe vào đúng điểm dừng đỗ hoàn toàn.
• Bước 2: Nhấn chân phanh rồi chuyển cần số về chế độ “Park”.
• Bước 3: Nhấn nút phía cuối cần gạt rồi bắt đầu kéo cần.
• Bước 4: Hãy kéo cần gạt cho đến khi cảm thấy căng rồi mới nhả nút.
• Bước 5: Hãy chắc chắn là bạn đã kích hoạt phanh tay ô tô bằng cách kiểm tra lại đèn báo phanh tay trên bảng điều khiển.
• Bước 6: Thả chân khỏi bàn đạp phanh.

Khi bạn đã sẵn sàng để lái xe:

• Bước 1: Hãy nhấn vào bàn đạp phanh.
• Bước 2: Chuyển cần số về chế đội “lái xe”.
• Bước 3: Nhẹ nhàng nâng cần phanh tay rồi ấn nút phía cuối cần.
• Bước 4: Kép hết cần gạt xuống rồi thả nút.
• Bước 5: Kiểm tra lại bảng điều khiển xe để đảm bảo đèn phanh đã tắt, xác định phanh tay đã tắt.
• Bước 6: Thả chân ga khỏi bàn đạp phanh rồi nhấn bàn đạp ga để lái xe.

2. Phanh tay trên ô tô số sàn

Khi bạn đã tìm được nơi thích hợp để đỗ xe:

• Trường hợp bạn đỗ xe trên mặt đất bằng phẳng, hãy chuyển sang chế độ trung gian rồi kéo cần phanh tay.
• Trường hợp bạn đỗ xe trên đường lên dốc, hãy chuyển sang số đầu tiên rồi mới kéo cần để phanh.
• Trường hợp đỗ xe trên đường xuống dốc, bạn cần chuyển sang số lùi rồi hãy kéo cần phanh tay.

Khi bạn sẵn sàng để lái xe:

Với xe đỗ trên đường bằng, bạn hãy nhấn bàn đạp phanh rồi nhả phanh tay. Tiếp theo, chuyển sang số đầu tiên, đồng thời nhấn ly hợp rồi bắt đầu lái xe.

Với xe đỗ trên đường dốc, bạn hãy dùng phanh tay để ngăn cho xe trượt về phía sau. Tiếp theo, nhấn bàn đạp ly hợp rồi chuyển sang số đầu tiên. Nhấn ga cho tới khi xe đạt tới RPM tối ưu. Tiếp theo, bạn hãy từ từ nhả ly hợp cho đến khi cảm thấy được khớp đã cắn. Lúc này hãy nhả phanh tay, xe sẽ bắt đầu di chuyển về phía trước.

Hình ảnh: Cách sử dụng phanh tay xe ô tô an toàn – hiệu quả

Hiểu rõ về phanh tay ô tô và sử dụng đúng cách là một phần quan trọng của việc lái xe an toàn. Hãy luôn đảm bảo rằng bạn đã nắm vững các kiến thức cơ bản về bộ phận này để bảo vệ bản thân và những người tham gia giao thông. Nếu bạn còn bất cứ câu hỏi nào, hãy liên hệ trực tiếp với Auto Protech qua số Hotline: 090 885 8875 hoặc truy cập otopro.edu.vn để biết thêm thông tin nhé!

Bạn đam mê ô tô và muốn trở thành thợ sửa chữa chuyên nghiệp? Hãy đăng ký khóa học sửa chữa ô tô tại Auto Protech ngay hôm nay! Với chương trình đào tạo chất lượng, giảng viên giàu kinh nghiệm và cơ sở vật chất hiện đại, bạn sẽ được trang bị kỹ năng vững chắc để phát triển nghề nghiệp và có công việc ổn định.

Tác giả: Hoàng Ngọc Phương