Hướng dẫn [CHI TIẾT] quy trình tháo lắp động cơ ô tô

Quy trình tháo lắp động cơ không chỉ là một công việc kỹ thuật phức tạp mà còn đòi hỏi sự tập trung, tỉ mỉ trong từng thao tác để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Quy trình này yêu cầu người thực hiện cần có kiến thức cơ bản về cấu tạo động cơ, sử dụng đúng các công cụ chuyên dụng và tuân thủ nghiêm ngặt các bước kỹ thuật.

Để hỗ trợ bạn thực hiện công việc này một cách chính xác, Auto Protech cung cấp hướng dẫn chi tiết từng bước, giúp bạn từng bước nắm bắt và áp dụng hiệu quả, tạo nền tảng tốt cho những ai mới bắt đầu làm quen với việc sửa chữa động cơ, với điều kiện tuân thủ cẩn thận các hướng dẫn và có sự hỗ trợ khi cần thiết.

Chuẩn bị trước khi tháo lắp động cơ ô tô

Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết chính là yếu tố then chốt trước khi tiến hành quy trình tháo lắp động cơ. Điều này sẽ giúp bạn thực hiện công việc một cách an toàn, chính xác, đồng thời bảo vệ các linh kiện khỏi hư hỏng.

Dụng cụ cần thiết

Sau đây là danh sách một số dụng cụ cần thiết, không thể thiếu trong quy trình tháo lắp động cơ ô tô:

• Cờ lê, tuốc nơ vít và mỏ lết: Các công cụ này dùng để tháo, lắp bu lông, ốc vít một cách dễ dàng. Cờ lê, tuốc nơ vít và mỏ lết cần có kích thước phù hợp với bu lông, ốc vít.
• Bộ dụng cụ đo mô-men xoắn: Bộ công cụ này giúp kiểm tra và đảm bảo lực siết của bu lông, ốc vít đạt tiêu chuẩn. Tránh trường hợp siết quá lỏng khiến các linh kiện bị lỏng lẻo hoặc quá chặt có thể gây hỏng ren.
• Bộ kích nâng và giá đỡ động cơ: Bộ phận này sẽ giúp bạn nâng động cơ ra khỏi khung xe, đảm bảo an toàn. Bộ kích nâng đặc biệt cần thiết khi cần thao tác với các động cơ nặng.
• Thiết bị đo nén khí: Đây là thiết bị chuyên dùng để kiểm tra áp suất bên trong xi-lanh sau khi hoàn thiện lắp ráp. Từ đó giúp đảm bảo sự vận hành ổn định và hiệu suất tối ưu của hệ thống động cơ.
• Bộ dụng cụ vệ sinh: Bộ dụng cụ này sẽ bao gồm bàn chải nhỏ, mềm, khăn lau microfiber cùng các hóa chất tẩy rửa chuyên dụng. Sử dụng để vệ sinh các chi tiết trong hệ thống động cơ, loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ bám dính trước khi lắp lại.
• Khay, hộp chứa: Chuẩn bị các khay, hộp nhỏ để chứa bu lông, ốc vít để tránh thất lạc trong quá trình tháo lắp.
• Găng tay, kính bảo hộ, đồ bảo hộ: Bảo vệ người thực hiện tránh khỏi các nguy cơ chấn thương trong quá trình tháo lắp động cơ.

Khu vực làm việc an toàn

Khu vực tháo lắp động cơ cần đảm bảo rộng rãi để di chuyển thoải mái xung quanh các bộ phận và có không gian để đặt các thiết bị, bộ phận tháo rời. Cùng với đó, khu vực này phải có đầy đủ ánh sáng để dễ dàng quan sát các chi tiết của động cơ, có thể sử dụng thêm đèn chiếu sáng nếu cần thiết.

Hướng dẫn chi tiết các bước tháo động cơ ô tô

Quy trình tháo lắp động cơ rất phức tạp, cần sự kiên nhẫn, cẩn thận và kiến thức chuyên môn. Sau đây là hướng dẫn chi tiết các bước tháo động cơ ô tô:

Bước 1: Ngắt kết nối ắc quy

Để đảm bảo an toàn và bảo vệ các linh kiện, trước khi bắt đầu bất cứ quy trình tháo lắp nào, điều đầu tiên bạn cần ghi nhớ là ngắt kết nối nguồn điện. Quy trình tháo lắp động cơ cũng vậy, bạn cần ngắt kết nối ắc quy đầu tiên. Theo đó, hãy tháo cực âm của ắc quy để loại bỏ nguy cơ giật điện và phòng tránh hiện tượng chập điện, cháy nổ, làm hỏng các thiết bị điện tử trên xe.

Bước 2: Xả các dung dịch

Sau khi đã ngắt kết nối ắc quy, việc tiếp theo bạn cần làm là xả hết các dung dịch trong động cơ như: Dầu động cơ, nước làm mát, dầu trợ lái, dầu phanh… Bước làm này sẽ giúp bạn tránh gặp phải tình trạng dung dịch bị rò rỉ, gây ô nhiễm không khí và khó khăn cho quá trình thao tác.

Bước 3: Tháo các bộ phận phụ

Bước làm này giúp bạn tháo rời một số bộ phận phục xung quanh động cơ, từ đó giúp tạo không gian thuận lợi cho quá trình nâng hạ hệ thống động cơ ra khỏi khoang xe. Một số bộ phận cần tháo như:

• Bộ lọc khí: Bộ phận này nằm phía trên động cơ, giúp lọc sạch không khí trước khi đưa vào trong buồng đốt.
• Quạt làm mát và két nước: Các bộ phận này thường chiếm khá nhiều không gian và vướng víu, cần tháo rời ra trước để tiếp cận động cơ dễ dàng hơn.
• Hệ thống xả: Cẩn thận tháo rời các chi tiết của hệ thống xả như cổ xả, ống xả, bộ giảm thanh.

Bước 4: Tháo các dây điện và ống dẫn

Động cơ ô tô vốn được kết nối với nhiều dây dẫn điện của các bộ phận cảm biến, bộ đề, máy phát điện. Cùng với các đường ống dẫn nhiên liệu, ống nước làm mát và đường ống không khí. Bạn hãy bắt đầu bằng việc tháo các dây dẫn điện, nhớ ghi chú hoặc chụp ảnh các đầu nối để đảm bảo lắp đặt chính xác sau này. Tiếp theo, cẩn thận tháo rời các đường ống dẫn. Sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để tránh làm hỏng các đầu nối.

Bước 5: Tháo các bộ phận động cơ chính

Sau khi đã tháo rời hết các bộ phận phụ, bước làm tiếp theo là tháo các bộ phận chính của hệ thống động cơ như:

• Đầu xilanh: Tháo rời đầu xilanh sẽ giúp bạn dễ dàng tiếp cận với các bộ phận nằm sâu bên trong động cơ như trục khuỷu,  piston.
• Trục cam và dây đai: Tháo bộ phận trục cam và dây đai cần hết sức cẩn thận, đảm bảo các thao tác chính xác. Đặc biệt là với các xe ô tô được trang bị hệ thống phân phối khí biến thiên (VVT). Chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, gây hư hỏng cho động cơ.
• Piston và trục khuỷu: Đây đều là những bộ phận then chốt của động cơ, quyết định tới hiệu suất và độ bền. Vì vậy, việc tháo rời piston và trục khuỷu đòi hỏi sự cẩn trọng, tỉ mỉ và chính xác để không làm gây hư hại cho cả hai bộ phận này, cũng như các chi tiết liên quan.

Lưu ý an toàn trong quá trình tháo động cơ

An toàn luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu trong các trình tháo động cơ. Vì vậy, bạn cần đảm bảo tuân thủ một số lưu ý quan trọng sau đây để bảo vệ bản thân, đồng thời tránh gây hư hỏng cho động cơ:

• Trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ cá nhân: Quần áo bảo hộ, kính bảo hộ và găng tay bảo hộ đều là những trang bị cần thiết để bảo vệ cơ thể tránh khỏi các mối nguy hiểm tiềm ẩn như mảnh vỡ kim loại, nhiệt độ cao, hóa chất… Hãy đảm bảo bạn đã trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ trước khi bắt đầu quy trình tháo lắp động cơ.
• Thao tác chính xác, đúng kỹ thuật: Chú ý giữ đúng tư thế khi nâng và tháo rời các bộ phận nặng để hạn chế nguy cơ thương tổn cho phần lưng và cổ. Tốt nhất, hãy sử dụng các kỹ thuật nâng hạ phù hợp, tránh các động tác đột ngột hoặc quá sức.
• Sử dụng đúng các dụng cụ chuyên dụng: Hãy nhớ kiểm tra tình trạng của dụng cụ trước khi sử dụng để đảm bảo chúng phù hợp với các công việc đang thực hiện. Hạn chế tối đa việc sử dụng các dụng cụ không đúng loại hoặc chất lượng không đảm bảo. Việc làm này có thể dẫn tới tai nạn hoặc làm hư hỏng các bộ phận của động cơ.

Hướng dẫn lắp đặt động cơ

Sau khi hoàn tất quá trình tháo rời và thực hiện các công việc bảo dưỡng, sửa chữa cần thiết, bước tiếp theo là lắp đặt động cơ để hoàn thiện quy trình:

Bước 1: Kiểm tra và vệ sinh các chi tiết

Trước khi bắt đầu quy trình lắp đặt động cơ, việc đầu tiên cần làm làm kiểm tra kỹ lưỡng từng chi tiết để đảm bảo không có bộ phận nào bị hao mòn, hư hỏng. Nếu phát hiện bất cứ vấn đề nào, hãy thay thế ngay lập tức để tránh các sự cố không đáng có về sau. Bên cạnh đó, hãy sử dụng các hóa chất vệ sinh chuyên dụng, giúp làm sạch bề mặt tiếp xúc, gioăng cao su cùng các chi tiết chuyển động.

Bước 2: Lắp các bộ phận chính của động cơ

Bước làm tiếp theo là lắp ráp các bộ phận chính của hệ thống động cơ, hãy thật cẩn thận và đảm bảo chính xác:

• Lắp piston và trục khuỷu: Các bộ phận chuyển động như piston, bạc đạn, cần được bôi trơn đầy đủ. Sử dụng bộ dụng cụ đo mô-men xoắn giúp siết chặt các bu lông, trục khuỷu theo đúng lực mô-men.
• Lắp trục cam và dây đai: Đảm bảo trục cam và dây đai được lắp đặt đúng vị trí, theo đúng các thông số kỹ thuật của nhà sản xuất để đảm bảo hoạt động hiệu quả cho hệ thống động cơ.

Bước 3: Lắp các dây điện và ống dẫn

Lắp đặt lại các đường dây dẫn điện và ống dẫn theo đúng các vị trí đã ghi chú trước đó. Đảm bảo từng kết nối được thực hiện đúng vị trí, không bỏ sót bất cứ kết nối nào vì sự bất cẩn này có thể gây ra các lỗi hệ thống không mong muốn sau khi khởi động hệ thống động cơ.

Bước 4: Lắp hệ thống làm mát và xả

• Lắp lại két nước và quạt làm mát: Lắp đặt két nước và quạt làm mát cẩn thận, chính xác, kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không bị rò rỉ nước.
• Lắp lại hệ thống xả: Ống xả và cổ xả cần được lắp đặt lại một cách chắc chắn, đảm bảo không xảy ra hiện tượng rò rỉ khí thải.

Kiểm tra và những sai lầm thường gặp

Dù cho là kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, trong quá trình tháo lắp động cơ, việc mắc phải một số sai sót nhỏ là điều khó tránh khỏi. Sau đây là một số sai lầm phổ biến và cách tránh chúng để đảm bảo quá trình tháo lắp động cơ diễn ra suôn sẻ:

• Lắp đặt dây điện bị sai lệch: Đây là một trong những lỗi phổ biến nhất, chủ yếu do kỹ thuật viên không đánh dấu rõ ràng các dây điện và đầu kết nối. Để tránh sự cố phát sinh, hãy luôn ghi chú đầy đủ các chi tiết hoặc chụp ảnh đầu kết nối trước khi tháo rời để dễ dàng lắp lại chính xác.
• Không dùng các dụng cụ đo lực mô-men: Một số người thường chủ quan mà bỏ qua việc đo lực mô-men trong quá trình siết bu lông. Điều này có thể gây ảnh hưởng không nhỏ tới độ kín và độ bền của động cơ.
• Không vệ sinh kỹ lưỡng: Không chú trọng, vệ sinh sạch sẽ các bộ phận trước khi lắp lại hệ thống động cơ có thể gây hỏng hóc nhanh chóng hoặc làm suy giảm hiệu suất động cơ.

Kiểm tra sau khi lắp đặt

Sau khi hoàn tất quá trình tháo lắp động cơ, bạn hãy kiểm tra và chạy thử để xác nhận mọi thứ hoạt động trơn tru, hiệu quả trước khi đưa xe vào vận hành. Lúc này, hãy chú ý nhiều hơn tới một số dấu hiệu bất thường như rò rỉ chất lỏng, rung động mạnh, tiếng ồn lạ… phát hiện kịp thời các vấn đề tiềm ẩn sẽ giúp bạn bảo vệ động cơ xe tốt hơn, tránh các sự cố không mong muốn.

Kiểm tra nén

Để đánh giá tình trạng của động cơ, bạn hãy sử dụng đồng hồ đo nén để xác định xem các xilanh có đủ lực nén hay không. Bước kiểm tra này giúp bạn đảm bảo hệ thống động cơ hoạt động hiệu quả, không xảy ra hiện tượng rò rỉ trong buồng đốt, hạn chế tối đa các hư hỏng nghiêm trọng.

Kiểm tra rò rỉ dầu và nước

Bạn có thể kiểm tra hiện tượng rò rỉ dầu và nước bằng các khởi động động cơ, quan sát kỹ lưỡng các bộ phận liên quan. Đặc biệt chú ý nhiều hơn tới một số bộ phận như két nước, bơm nước, các gioăng… Nếu phát hiện rò rỉ, hãy tìm cách khắc phục nhanh chóng để tránh các hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Chạy thử động cơ

Cuối cùng, bạn hãy chạy thử động cơ trong vài phút để quan sát và lắng nghe xem có bất cứ âm thanh kỳ là hay hiện tượng bất thường nào xảy ra không. Nếu phát hiện vấn đề, bạn hãy tắt động cơ và kiểm tra, điều chỉnh lại ngay.

Việc nắm vững quy trình tháo lắp động cơ là một yếu tố quan trọng trong bảo dưỡng và sửa chữa ô tô, có tác động trực tiếp đến hiệu suất và độ bền của phương tiện. Hiểu rõ các bước tháo lắp, từ chuẩn bị dụng cụ đến lắp ráp hoàn thiện, không chỉ giúp bạn khắc phục triệt để các vấn đề kỹ thuật của động cơ mà còn đảm bảo quá trình lắp ráp chính xác, góp phần tối ưu hóa khả năng vận hành và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn trong quá trình sử dụng.

Dành cho các kỹ thuật viên ô tô và những người yêu thích công nghệ xe hơi muốn nâng tầm kỹ năng sửa chữa, Auto Protech mang đến các khóa học chuyên sâu. Tham gia khóa học, bạn sẽ được trang bị kiến thức và kỹ năng thực hành về quy trình tháo lắp động cơ một cách thành thạo, nắm vững phương pháp kiểm tra và khắc phục các sự cố thường gặp, đồng thời hiểu sâu sắc về công nghệ động cơ tiên tiến đang được ứng dụng.

>> Có thể bạn quan tâm: Bảo dưỡng xe ô tô 10000km (checklist) hạng mục cần làm