Vô lăng ô tô là gì? Cấu tạo và cách đánh lái vô lăng CHUẨN

Vô lăng ô tô là một bộ phận quan trọng, được ví như “trái tim” của hệ thống lái, giúp tài xế dễ dàng thực hiện các động tác điều khiển xe. Việc nắm vững vai trò và cách thức hoạt động của vô lăng chính là bước đầu tiên và quan trọng trước khi bạn ngồi sau tay lái, làm chủ hành trình. Ở bài viết này, Auto Protech sẽ cùng bạn tìm hiểu các kiến thức quan trọng về vô lăng xe ô tô, từ cấu tạo, hướng dẫn sử dụng cho đến cách xử lý khi vô lăng bị lỗi.

Vô lăng ô tô là gì?

Vô lăng ô tô hay còn có tên gọi khác là bánh lái hoặc tay lái, đảm nhận vai trò trung tâm trong hệ thống điều khiển của ô tô. Bộ phận này thường có hình tròn, cho phép tài xế dễ dàng điều khiển hướng đi của xe thông qua thao tác xoay đơn giản.

Vô lăng ô tô hoạt động dựa trên nguyên lý chuyển đổi thao tác xoay/quay vô lăng thành chuyển động xoay của các bánh xe trước sang trái/phải theo phương thẳng đứng. Ngày nay, các mẫu vô lăng hiện đại còn được trang bị thêm nhiều tiện ích như kiểm soát hành trình, điều khiển hệ thống giải trí, âm thanh, khả năng khóa cửa, mang đến sự tiện nghi tối đa cho người sử dụng.

Ở những chiếc ô tô thuở sơ khai, vô lăng ô tô có hình dạng cần đẩy dài, tương tự như bánh lái của thuyền bè. Để chuyển hướng, lái xe cần tác động lực đẩy theo chiều ngược lại với hướng muốn rẽ. Đây cũng là một minh chứng thú vị cho sự tiến hóa của công nghệ ô tô. Vô lăng chính thức xuất hiện với hình dạng tròn vào năm 1894, là sáng chế vĩ đại của Alfred Vacheron. Hiện nay, vô lăng là bộ phận quan trọng hàng đầu, không thể thiếu trên ô tô.

Tùy theo quy ước của từng quốc gia về chiều lưu thông đường bộ, vô lăng ô tô sẽ được đặt nằm bên phải hoặc bên trái sao cho phù hợp. Từ đó giúp lái xe có tầm nhìn, quan sát tốt, tránh gặp phải các tai nạn khi tham gia giao thông. Điển hình như ở Việt Nam, vô lăng ô tô được thiết kế nằm bên trái, còn ở nhiều nước Châu Âu, vô lăng lại được bố trí bên phải.

Cấu tạo vô lăng ô tô

Vô lăng ô tô thường được làm từ chất liệu kim loại, sau khi nung chảy ở nhiệt độ cao sẽ được đổ vào khuôn đúc hình tròn. Vô lăng hiện nay tuy có nhiều kiểu dáng và được tích hợp hàng loạt các chức năng hiện đại nhưng vẫn có cấu tạo chính bao gồm các thành phần cơ bản sau:

• Vành vô lăng (Steering Wheel Rim): Đây là bộ phận nằm ở ngoài cùng, nơi người lái trực tiếp cầm nắm để điều khiển xe. Bên cạnh hình tròn phổ thông, vành vô lăng còn có dạng hình tròn hoặc D-cut (vát đáy), giúp gia tăng không gian cho chân người lái, thường gặp nhất trên các dòng xe thể thao. Vành vô lăng thường được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như polyurethane, da, gỗ, hoặc kết hợp các vật liệu để tăng độ bám và cảm giác lái.
• Chấu vô lăng (Steering Wheel Spokes): Đây chính là các thanh nối giữa vành vô lăng và moay-ơ trung tâm. Số lượng chấu thường là 2, 3 hoặc 4, tùy thuộc vào thiết kế và mục đích sử dụng của xe. Bên cạnh vai trò kết nối chính, chấy cô lăng còn là nơi tích hợp các nút điều khiển chức năng như: điều khiển hành trình, điều khiển âm thanh, điều khiển điện thoại rảnh tay…
• Moay-ơ vô lăng (Steering Wheel Hub): Bộ phận này nằm ở vị trí trung tâm, nơi vành vô lăng cùng các chấu được gắn kết. Moay-ơ kết nối trực tiếp với trục lái, đây cũng chính là vị trí lắp đặt túi khí trung tâm. Moay-ơ vô lăng thường được đính kèm logo của nhà sản xuất ô tô ở chính giữa.

Vô lăng được kết nối trực tiếp với hệ thống lái của xe thông qua trục lái. Theo đó, trục lái sẽ truyền chuyển động xoay từ vô lăng xuống các bộ phận khác của hệ thống lái để điều khiển bánh xe.

Các ký hiệu trên vô lăng ô tô

Ngoài các bộ phận chính, trên vô lăng ô tô còn tích hợp một số hệ thống điều khiển khác tích hợp dưới dạng các nút bấm tiện lợi. Sự đa dạng về chức năng của các nút bấm này sẽ còn phụ thuộc vào từng dòng xe và hãng sản xuất. Trong đó, có một số nút điều khiển phổ biến thường thấy trên hầu hết các mẫu xe, bao gồm:

• Nút (+) và (-) để điều chỉnh âm lượng tăng, giảm của loa.
• Nút dùng để chuyển bài/kênh trên màn hình LCD.
• Hai nút điện thoại cho phép tài xế nhận cuộc gọi đến và thực hiện cuộc gọi đi.
• Nút TEMP để điều chỉnh nhiệt độ và các thiết lập của hệ thống điều hòa.
• Nút DISP để tùy chỉnh các thông tin hiển thị trên bảng táp-lô theo sở thích của người lái.
• Nút có biểu tượng hình đầu người dùng để kích hoạt và sử dụng tính năng điều khiển bằng giọng nói.

Ngoài ra, trên nhiều dòng xe ô tô hiện đại, vô lăng còn được trang bị thêm túi khí. Đây là yếu tố quan trọng, giúp đảm bảo an toàn cho người lái trong các tình huống va chạm bất ngờ.

Hướng dẫn sử dụng vô lăng ô tô cho người lái mới

Làm chủ kỹ năng sử dụng vô lăng đúng cách là yếu tố quan trọng đối với mọi lái xe, giúp đảm bảo an toàn và nâng cao trải nghiệm lái. Việc thực hiện các thao tác vô lăng chuẩn xác sẽ giúp người lái phản ứng nhanh nhạy với các tình huống khẩn cấp. Từ đó giảm thiểu sự căng thẳng, mệt mỏi và mang lại sự thoải mái khi lái xe, đặc biệt trên những quãng đường dài. Sau đây là 3 bước chi tiết, hướng dẫn lái mới sử dụng vô lăng an toàn, hiệu quả:

1. Cách mở khóa vô lăng

Đối với những người mới học lái xe, tình huống vô lăng bị khóa có thể khiến họ lo lắng. Tuy nhiên, đây thực chất chỉ là tính năng an toàn thông minh của xe và cách xử lý lại vô cùng đơn giản. Lái xe cần thực hiện lần lượt theo các bước sau đây để mở khóa vô lăng:

1. Tiến hành khởi động lại hệ thống động cơ.
2. Lắc nhẹ vô lăng ô tô sang trái hoặc phải.
3. Tra chìa khóa vào ổ rồi tiến hành nổ máy như bình thường.

Thực hiện theo đúng trình tự trên đây, vô lăng sẽ được mở khóa và bạn có thể tiếp tục hành trình một cách suôn sẻ.

2. Tư thế cầm vô lăng xe hơi đúng cách

Bạn hãy hình dung vô lăng ô tô giống như mặt của chiếc đồng hồ. Để có tư thế cầm lái chuẩn và thoải mái nhất, bạn nên đặt tay phải ở vị trí 3 giờ và tay trái ở vị trí 9 giờ. Các ngón tay ôm nhẹ vào vành vô lăng, riêng ngón cái đặt dọc theo vành. Hãy giữ cho vai và tay thả lỏng nhẹ nhàng để tránh mệt mỏi và cứng người khi phải lái xe đường dài.

Lưu ý: Tuyệt đối không được đặt tay ở vị trí quá cao trên vô lăng xe bởi đây là nơi đặt túi khí. Trong trường hợp va chạm xảy ra, túi khí sẽ bung với lực cực kỳ lớn. Vì vậy, việc đặt tay sai cách có thể khiến cho tay bạn bị va đập mạnh vào mặt hoặc gây ra các chấn thương nghiêm trọng hơn.

3. Cách tháo vô lăng đơn giản

Tháo vô lăng cũng là một kỹ thuật mà các lái xe cần biết để áp dụng trọng một số trường hợp cần thiết. Ngay sau đây là quy trình tháo cơ bản mà bạn có thể tham khảo:

• Bước 1: Xác định vị trí và mở các vít ẩn thường được đặt nằm ở mặt dưới của vô lăng.
• Bước 2: Cẩn thận tháo núm còi giúp để lộ ra con ốc vít cố định trục vô lăng.
• Bước 3: Ngắt kết nối dây điện từ trục vô lăng tới còi bằng cách nhẹ nhàng rút đầu giắc cắm.
• Bước 4: Dùng tua vít để tháo con ốc chính giữ vô lăng. Hãy chú ý tới phe cài (nếu có) và giữ nó cẩn thận. Đừng quên giữ chặt vô lăng khi tháo ốc để tránh rơi tự do.

Các kỹ thuật đánh lái vô lăng xe ô tô

Nguyên tắc cơ bản khi điều khiển xe ô tô là: Muốn xe di chuyển theo hướng nào, người lái cần phải xoay vô lăng theo hướng đó. Góc xoay của vô lăng tương ứng với mức độ chuyển hướng mà lái xe mong muốn. Đặc biệt, với những lái mới, việc nắm vững các kỹ thuật đánh vô lăng sau đây là điều quan trọng để đảm bảo an toàn và sự mượt mà khi vận hành xe:

1. Quay vô lăng sang phải với một tay

Kỹ thuật đánh lái vô lăng sang phải với một tay bắt đầu bằng cách đặt hai tay ở vị trí cao  trên vô lăng (hướng 10 giờ và 2 giờ). Để rẽ phải, bạn hãy nới lỏng tay phải, dùng lòng bàn tay đẩy vô lăng xuống điểm thấp nhất bên phải. Đồng thời lúc này, tay trái trượt lên để tiếp tục kiểm soát xe. Khi ô tô đã vào cua, chuyển hướng tới mức cần thiết, bạn hãy từ từ trả lái bằng cách xoay vô lăng ngược lại. Lúc này, tay phải di chuyển lên và tay trái di chuyển xuống cho tới khi trở về vị trí cầm lái tiêu chuẩn (9 giờ và 3 giờ).

2. Quay vô lăng sang phải với kỹ thuật bắt chéo tay

Đánh vô lăng bắt chéo tay cho phép người lái thực hiện những cú đánh lái có góc lớn một cách nhanh chóng. Kỹ thuật này đặc biệt hữu dụng khi di chuyển xe trong những khu vực có không gian hạn chế. Bên cạnh đó, việc đánh lái vô lăng bắt chéo tay còn giúp giảm bớt lực cần thiết để xoay vô lăng. từ đó mang lại cảm giác lái nhẹ nhàng hơn đối với những dòng xe có vô lăng nặng. Theo đó, kỹ thuật này được thực hiện thông qua 6 bước chi tiết sau:

• Bước 1: Hãy bắt đầu kỹ thuật bằng cách đặt hai tay ở vị trí cầm lái thông thường (hướng 9 giờ và 3 giờ).
• Bước 2: Tiến hành xoay chuyển vô lăng theo hướng bạn muốn rẽ, cho tới khi cần thiết phải bắt chéo tay.
• Bước 3: Khi tay phải di chuyển xuống gần tới điểm thấp nhất, tay trái lúc này bắt đầu trượt lên để tiếp tục xoay.
• Bước 4: Bắt đầu động tác bắt chéo tay bằng cách di chuyển tay phải qua phía bên trái rồi tiếp tục đẩy vô lăng xuống, còn tay trái kéo vô lăng lên.
• Bước 5: Tiếp tục luân phiên các động tác kéo và đẩy, bắt chéo tay khi cần thiết để đạt được góc lái mong muốn.
• Bước 6: Khi đã thực hiện các thao tác rẽ xong, bạn cần xoay vô lăng ngược lại, phối hợp di chuyển hai tay nhịp nhàng để đưa vô lăng về lại vị trí ban đầu.

3. Quay vô lăng trong tình huống khẩn cấp

Kỹ thuật quay vô lăng trong tình huống khẩn cấp thường được ưu tiên áp dụng khi xe cần rẽ ở tốc độ cao hoặc trong các tình huống nguy hiểm, đòi hỏi sự kiểm soát lái chính xác. Để thực hiện kỹ thuật này, bạn cần đặt hai tay ở vị trí cao trên vô lăng (10 giờ và 2 giờ).

Chẳng hạn như, khi bạn muốn rẽ trái, tay trái hãy chủ động kéo vô lăng xuống, còn tay phải cần thả lỏng và lướt theo chuyển động của vô lăng. Khi tay trái di chuyển xuống tới vị trí thấp hơn, tay phải lúc này sẽ tiếp tục đẩy vô lăng lên phía trên. hay tay cần phối hợp nhịp nhàng, một tay kéo xuống còn tay kia đẩy lên liên tục cho tới khi hoàn thành đường rẽ.

Lưu ý quan trọng khi đánh lái vô lăng:

• Không đánh lái chết: Tuyệt đối không được xoay vô lăng khi xe đang  đứng yên và bánh xe không di chuyển. Hành động này có thể gây ra hàng loạt các tổn hại không đáng có cho lốp xe cùng hệ thống lái. Không những thế, nó còn tiềm ẩn nguy cơ khiến bạn bị mất phương hướng khi xe bắt đầu chuyển động trở lại.
• Hạn chế tối đa việc đánh hết lái: Nếu trong trường hợp bắt buộc, lái xe cũng không nên quay vô lăng quá mạnh hay ghì chặt quá lâu. Khi vừa vào hết lái, tốt nhất là bạn hãy trả lái lại một chút.
• Không đánh lái mạnh khi đỗ gần vỉa hè: Khi xe đậu sát mép vỉa hè, hãy hạn chế đánh lái mạnh vì có thể khiến cho lốp xe bị ép sát vào vỉa hè. Hoặc mép sắc của vỉa hè có thể chém vào gây hư hỏng lốp.
• Luôn giữ hai tay trên vô lăng: Dù trong bất cứ tình huống nào, bạn tuyệt đối không được buông cả hai tay khỏi vô lăng khi ô tô đang di chuyển. Điều này vô cùng nguy hiểm và có thể dẫn tới việc mất lái.

>>> Có thể bạn quan tâm: Cách tính vòng quay vô lăng (CHÍNH XÁC NHẤT)

Cách xử lý khi vô lăng ô tô gặp lỗi

Sau một thời gian dài sử dụng, vô lăng ô tô có thể gặp phải một số vấn đề như bị lệch hoặc phát ra tiếng động lạ. nếu chưa sắp xếp được thời gian mang xe đến gara kiểm tra, bạn hãy thử một vài thao tác chỉnh vô lăng tạm thời sau đây để khắc phục tình trạng này:

• Cách xử lý vô lăng ô tô bị lệch: Trước tiên, hãy đánh lái sao cho hai bánh trước của xe ở vị trí thẳng lái, sau đó tắt hoàn toàn động cơ. Tiếp theo, bạn hãy dùng tua vít lục giác và luồn vào hai lỗ ở mặt dưới vô lăng để tháo túi khí. Sau khi tháo túi khí, bạn sẽ thấy con ốc giữ vô lăng nằm trên trục lái. Hãy dùng ống điếu có kích thước phù hợp để vặn và tháo con ốc. Sau đó, nhẹ nhàng rút vô lăng ra khỏi trục lái. Cuối cùng, hãy lắp vô lăng trở lại trục, nhớ chọn đúng khía để đảm bảo vô lăng được cân bằng.
• Cách xử lý khi vô lăng phát ra tiếng kêu: Nguyên nhân phổ biến khiến vô lăng phát ra tiếng kêu lạ là do dây đai trợ lực gặp sự cố. Đây là lỗi phức tạp, nếu không có kinh nghiệm bạn tuyệt đối không nên tự xử lý tại nhà. Tốt nhất, để đảm bảo an toàn và khắc phục triệt để vấn đề này, bạn hãy mang xe tới gara ô tô uy tín để được kiểm tra và sửa chữa bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp.

Qua những thông tin được Auto Protech chia sẻ trên đây, chúng ta có thể thấy vô lăng ô tô ngày càng được cải tiến hiện đại hơn, tích hợp nhiều tính năng để hỗ trợ người lái. Việc hiểu rõ về cấu tạo, cách sử dụng vô lăng sẽ giúp bạn tự tin hơn khi cầm lái và đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như những người tham gia giao thông khác. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hoặc cần thêm thông tin chi tiết, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới nhé! Chúng tôi luôn sẵn lòng hỗ trợ bạn.

Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về kiến thức ô tô hoặc muốn đam mê với ô tô của mình trở thành một nghề nghiệp chính có nguồn thu nhập cao. Hãy tham gia khóa học nghề sửa chữa ô tô chuyên nghiệp tại Auto Protech ngay nhé!