Bánh đà ô tô là gì? Các lỗi thường gặp và cách xử lý

Bánh đà ô tô được ví như “kho tích trữ năng lượng” để phục vụ cho các hoạt động của động cơ. Bánh đà được đặt ở đuôi trục khuỷu, khiến cho trục quay đều, đồng thời cung cấp động năng cần thiết cho hệ thống truyền động. Nếu bánh đà bị hỏng sẽ làm gián đoạn hoạt động của nhiều bộ phận khác thuộc hệ thống động cơ. Để bạn đọc hiểu rõ hơn về bộ phận quan trọng này, Auto Protech đã tổng hợp các thông tin chi tiết trong bài viết sau!

Bánh đà ô tô là gì?

Bánh đà ô tô có cấu trúc gần giống như đĩa tròn nặng, được kết nối trực tiếp với trục đầu ra của động cơ. Với khả năng tích trữ năng lượng quay, bánh đà giúp hệ thống động cơ hoạt động trơn tru và mượt mà hơn. Bên cạnh đó, bánh đà còn cung cấp năng lượng cho hệ thống truyền động. Điều này đặc biệt hữu ích trong trường hợp ô tô hoặc thiết bị máy cơ khí bị mất đà, chạy chậm.

Với các động cơ có tốc độ thấp, bánh đà thường được chế tạo từ hợp kim nhôm hoặc gang xám. Còn với hệ thống động cơ có tốc độ cao, bánh đà sẽ được làm chủ yếu từ carbon, chất liệu ít thép. Bánh đà ô tô thường có quán tính nên có thể loại bỏ hoặc giảm thiểu bớt sự dao động tốc độ của hệ thống truyền lực.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bánh đà ô tô

Để làm rõ vai trò của bánh đà ô tô, hãy cùng Auto Protech đi sâu vào cấu tạo và nguyên lý hoạt động:

Cấu tạo của bánh đà xe ô tô

Bánh đà có hình dạng đĩa tròn với khối lượng chủ yếu tập trung tại vành ngoài. Thiết kế thông minh này giúp tăng cường khả năng tích trữ động năng. Bánh đà có cấu tạo khá phức tạp với 6 bộ phận chính sau:

• Vành đĩa ngoài: Đây chính là phần đĩa tròn nằm ở phía bên ngoài của bánh đà. Vành sẽ có thiết kế nặng hơn hẳn phần thân bên trong để quá trình truyền động diễn ra thuận lợi hơn. Cùng với đó, vành đĩa ngoài còn kết nối trực tiếp với hệ thống điện, giúp động cơ khởi động bằng cách quay, đồng thời còn cung cấp năng lượng cho máy phát điện.
• Lò xo 2 pha: Lò xo này được điều khiển bởi vòng cung bên ngoài. Nó sẽ được uống song song và nâng cao khi xe vận hành. Phần lò xo phía ngoài thường được sử dụng nhằm cải thiện dải tần số cộng hưởng không an toàn.
• Bánh hành tinh: Bộ phận này sẽ bao gồm nhiều bánh răng được gắn vào giá đỡ của bánh đà. Từ đó, bánh hành tinh sẽ góp phần tạo ra chuyển động hỗn hợp khi giá đỡ bánh đà được truyền động nhờ vào trục vít và quay tròn.
• Vòng bi trơn: Bộ phận này sẽ hướng trục và hướng tâm, đảm nhận nhiệm vụ cân bằng trọng lượng. Đồng thời, triệt tiêu các lực mất cân bằng hoặc lực hướng tâm ký sinh do hoạt động của động cơ hay máy phát tạo ra.
• Đĩa hỗ trợ: Chi tiết này được đặt bên trong bánh đà với nhiệm vụ chính là hỗ trợ các lò xo hai pha cùng nhiều chi tiết khác.

Nguyên lý hoạt động của bánh đà ô tô

Bánh đà ô tô hoạt động dựa trên nguyên lý tích trữ và giải phóng năng lượng động học. Cụ thể, khi hệ thống động cơ khởi động hoặc tăng tốc, bánh đà lúc này sẽ hấp thụ và lưu trữ năng lượng dưới dạng động năng. Nếu ví ắc quy là thiết bị dự trữ năng lượng hóa học thì bánh đà chính là dạng “pin cơ học”, giúp bảo toàn năng lượng dưới dạng động năng.

Khả năng dự trữ năng lượng của bánh đà sẽ phụ thuộc vào ba yếu tố chính là trọng lượng, kích thước và vận tốc quay của nó. Một bánh đà càng nặng, lớn và quay càng nhanh thì khả năng tích trữ năng lượng của nó càng cao. Khi xe vận hành ở tốc độ cao, bánh đà sẽ tiếp tục quay với quán tính lớn, và nó chỉ ngừng lại khi có lực tác động đủ mạnh để cản trở chuyển động quay của nó.

Dấu hiệu nhận biết bánh đà ô tô đang gặp vấn đề

Bánh đà ô tô bị lỗi, hỏng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng vận hành của xe. Vì vậy, người lái cần đặc biệt chú ý tới các dấu hiệu bất thường sau đây khi điều khiển phương tiện để kịp thời nhận biết vấn đề và có cách xử lý phù hợp:

Xe tăng tốc chậm hơn

Khi hoạt động lâu ngày, bánh đà và bộ ly hợp sẽ bị mòn dần theo thời gian, khiến cho độ ma sát suy giảm. Bề mặt bánh đà lúc này sẽ bị chai, nứt và không còn bám tốt vào đĩa ma sát. Hậu quả để lại là công suất động cơ không được truyền xuống bánh xe một cách tối ưu, khi đi qua bộ ly hợp nó sẽ bị thất thoát ra ngoài.

Bên cạnh đó, nếu phốt làm kín ở phần đuôi trục khuỷu bị hỏng, dầu động cơ theo đó có thể rò rỉ và dính vào bề mặt bánh đà, làm cho đĩa ma sát bị trượt. Tình trạng này sẽ khiến cho ô tô tăng tốc chậm, đồng thời gây cảm giác yếu hẳn khi xe di chuyển.

Xuất hiện mùi khét

Dấu hiệu xe xuất hiện mùi khét cho thấy bánh đà đang bị ma sát quá mức. Nhiệt độ cao sẽ khiến cho bề mặt bánh đà bị chai, nứt, không bám sát vào đĩa ma sát. Trong trường hợp bánh đà bị hư hỏng thì đĩa ma sát cũng có khả năng bị hao mòn, cần thay thế mới.

Bàn đạp ly hợp bị rung

Nếu bạn cảm thấy bàn đạp ly hợp bị rung khi đạp thì rất có thể đây là dấu hiệu cảnh báo bánh đà ô tô đã bị hư hỏng. Tình trạng này có thể do các lò xo cân bằng mâm ép bị gãy hoặc bề mặt bánh đà đã bị mòn không đều nhau.

Nguyên nhân khiến bánh đà ô tô bị hỏng và cách khắc phục

Bánh đà ô tô bị hỏng không chỉ ảnh hưởng tới hiệu suất của động cơ mà còn gây mất an toàn cho quá trình xe vận hành. Sau đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến bánh đà bị hỏng và cách khắc phục nhanh:

Bánh đà bị vênh, đảo ngược

• Nguyên nhân: Bánh đà bị vênh hoặc đảo ngược thường xuất phát từ các vấn đề liên quan tới sự ma sát giữa bánh đà với đĩa của bộ ly hợp.
• Cách khắc phục: Với trường hợp này, chủ xe nên kiểm tra lại bánh đà bằng cách lắp nó vào mặt bích của trục khuỷu. Tiếp theo, đặt trục khuỷu lên hai mũi chống tâm. Cuối cùng là sử dụng đồng hồ so để đo độ vênh của bánh đà, nếu thấy độ vênh lớn hơn 0,1mm, cần tiến hành làm láng bề mặt bánh đà để khắc phục.

Bánh đà bị bào mòn hoặc gãy

• Nguyên nhân: Nếu bị va đập với bánh răng khởi động, bánh đà có thể sẽ bị hao mòn hoặc gãy.
• Cách khắc phục: Bạn hãy quan sát tổng thể để xác định chính xác vị trí hư hỏng. Tiếp theo, tiến hành hàn đắp và lắp lại các bánh răng cho kín. Trường hợp nếu chỉ bị hỏng tại một phía, người dùng có thể tháo bánh đà ra, quay ngược lại và tiếp tục sử dụng. Còn nếu bánh đà đã bị hư hỏng nặng, tốt nhất bạn nên thay mới để đảm bảo an toàn trong quá trình xe vận hành.

Một số câu hỏi liên quan đến bánh đà ô tô

Sau đây là một số câu hỏi của khách hàng mà Auto Protech thường nhận được, liên quan đến bánh đà ô tô:

Câu hỏi 1: Tại sao bánh đà ô tô thường được làm bằng gang?

Trả lời: Gang là lựa chọn phổ biến cho bánh đà nhờ hội tụ nhiều đặc tính vượt trội. Nó là hợp kim của sắt, carbon, cùng một số nguyên tố khác như Mn, Si, P, S, Cr, Ni, Mo,… Những thành phần này giúp gang có độ chảy loãng cao, dễ dàng điền đầy các khuôn đúc phức tạp. Đặc biệt, gang còn là vật liệu cứng, khó bị biến dạng dưới tác động của nhiệt. Đảm bảo bánh đà hoạt động động ổn định, bền bỉ trong môi trường nhiệt độ cao của động cơ.

Câu hỏi 2: Tại sao bánh đà lại có răng?

Trả lời: vành răng của bánh đà đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc truyền mô-men xoắn từ động cơ khởi động tới trục khuỷu. bên cạnh đó, vành răng này còn được thiết kế để khớp với bánh răng của động cơ khởi động. Sự kết hợp này giúp sinh ra lực mạnh hơn để bán đà quay với tốc độ nhanh hơn.

Câu hỏi 3: Bánh đà có giống với bộ điều tốc không?

Trả lời: Không, bánh đà và bộ điều tốc có nguyên lý hoạt động cũng như vai trò hoàn toàn khác nhau. Bộ điều tốc trực thuộc hộp số với nhiệm vụ chính là điều chỉnh tốc độ trung bình của động cơ khi mức độ tải thay đổi, từ đó giúp duy trì sự ổn định về vòng tua máy. Trong khi đó, bánh đà lại sử dụng năng lượng dự trữ để cung cấp cho hệ thống truyền động, Giúp trục khuỷu chuyển động mượt mà và hỗ trợ quá trình khởi động xe.

Như vậy, bánh đà ô tô đảm nhận vai trò quan trọng trong việc duy trì tốc độ ổn định của hệ thống động cơ. Do đó, chủ xe cần chú ý bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo sự vận hành êm ái của ô tô. Hy vọng với những thông tin về bánh đà được Auto Protech chia sẻ trên đây sẽ hữu ích với bạn. Đừng quên theo dõi website của chúng tôi thường xuyên để cập nhật các kiến thức ô tô mới nhất!